For any and all questions:

chat: @NkoreKigacademy

NkoreKiga

Academy

  • Home
  • Lessons
  • Student
  • Home
  • Lessons
  • Student
  • Start Learning
Start Learning

SignUp Now to start Learning.

Start Learning Now

NkoreKiga

Academy

Become a part of the community of people learning Runyankore/Rukiga from all across the world. Learn about the interesting culture, norms and beliefs of the people of western Uganda through the language.

Navigation

  • Lessons
  • Quiz
  • Stories
  • Student
  • Community

Contact

  • : nkorekigaacademy@gmail.com
  • : @NkoreKigacademy
  • : @NkoreKigacademy
  • : NkoreKiga Academy

@2025 all copyright reserved

story of a man

ISHE KATABAZI STORIES

1. ISHE KATABAZI AHA EBITEEKYEREZO KWONKA

Omushaija ogu eiziina rye tiryakimanywa, kwonka nitumanya ku yaafiire ababaire nibamumanya kandi nibamukunda bayanga kumucuza, nk'omucwe gw'abantu abarikushushanisa emicwe n'orurimi. Bakamweta Ishe-Katabaazi ahakuba tarafiire bucwekye akatsiga omutabani Katabaazi. Abantu abari kumumanya gye nibamanya ngu akazaara Katabaazi wenka omwana omwe kihendwa-ngisha. Bambe shi ishe akeezaara yaayehezayo omu bwengye, n'okumanya bukuru, n'okubeiha tureeba nainganisa na ishe. Kandi oruganda rwe akaba ari Omugahe, naazira ente Ngobe nk'Abagahe boona.
Eiziina ry'omukazi we naryo tiryakimanywa, kwonka niwe yaabaire ari omukazi wenka omwa Ishe-Katabaazi Nitumanya ngu okuza kushwera omukazi ogu akabingirira yaashwerera aha mahega okuhitsya obu yaazaire Katabaazi. Omukazi ogu akaba aine emicwe mirungi n'obu Ishe-Katabaazi yaabaire amwitsa omwaga bwashesha bwaira, kandi ataireho n'okumuteera. Akaba amanya enda yaiba. Amate n'ebikuru bya Ishe-Katabaazi bikaba bitamweba. Nyina Katabaazi akaba arunga gye eshabwe ya kitaama, akaba naamanya kugoya oburo bw'omunyurure.
Ishe-Katabaazi akafa yaabaire omugurusi naabundabunda n'ekishando kye. Nk'abashaija bakuru boona aba kare, akaba ajwara empu ibiri ez'ebihare, nikyo oreebera obundi nibamuganiiza ngu akatsigira akashebashebe oruhu rwe yaataha. Akatsiga abaijukuru bari abashaija, kwonka shi ahantu ahu yaagwire n'omwanya ahu baamuzikire tihakimanywa.
Ishe-Katabaazi akaba atari mutungi orengyesereize, kwonka eitungo rye obutoosha akaba aine ente aka igana, ezi yaabaire akunda obuhano. Ekyakizire kumutungisa n'amaguru gye naashaba empaano, n'emikwato. Kandi obundi atugambira ngu ekishuba kye kikamutungisa ahakuba ku yaabaire abeihabeiha, abantu bakaba batabaasa kukyenga obwengye bwe, bakiza kwetegyereza bashanga Ishe-Katabaazi ente zaabo yaazitwaire, hatsigarira okutangaara n'okumanya obufeera bwabo.
Omushaija ogu ni rurangaanwa omuri Nkore, Kigezi, naamanywa omu buri ka y'omuntu omutungi n'omworo. Ebi yaabaire akora kandi agamba biijwire okushemererwa n'obwengye, ebitari bya butoosha. Ekiteekyerezo kimwe kya Ishe-Katabaazi kishusha nk’owaahembera abantu batitiire omuriro omu mbeho haza bakagwota n'obushanja mikono. Ebintu ebi n'obu araabe yaabikozire ari omuntu omwe, kwonka ahagati yaabyo nibitworeka emitima y'abantu b'ebicweka birikushushana omu mitima kandi erikukunda kuteera obuyaga n'okushemererwa.
Beitu Ishe-Katabaazi akaba ari muntu ki? Omushaija ogu akaba ari emanzi, akaba ari endyarya, akaba ari omwinazi, kandi akaba ari omubeihi, akaba ari ekifeera, biti byona nikwo byamukongyeizeho. Kandi aha bintu ebitangaaza, Ishe-Katabaazi akaba eky'okutangaaza! Ebya Ishe-Katabaazi biba nk'ebya Nyarumaga tibihwa igamba. Ku oraabe nooyenda kumwekyenenkuruza, juumarira akatabo aka okashome.

2. OBU ISHE-KATABAAZI YAARAARIRA OMUHOKO

Eizooba rimwe Ishe-Katabaazi akaimuka omu kyanda yaagyenda yaashanga omuhoko nigubengyeya. Ku yaagureebire ati, "Beitu iwe omuri eki kyanda okagomorwa ki?" Gwamwetsiza. Mpaho ati, "Noobeiha runkuraarira, nindeeba eki orya naanye nindyaho." Yaaritsimba yaashitama, omwabazyo gwahika, ente zairirira amarembo, obwo bwona akiba aho, ente zaahaaga. Amabyama ku gaahikire, yaagugira ari, "Beitu iwe togabura, ku oba otagabwire tohemba? Obufura bukye ka bwakurengire!" omuhoko gwamwetsiza, kandi gugabwa guteeza? Ku gwabuzire kumugarukamu ati, “Hoona ninkuraarira nindeeba ahu oraabiriire."
Oturo oreeba ku tuba endahuzi, twamukwata ati, "Hoona shi iwe nooraara oyemereire? Nangwa shi tompa ekirago waanyimire ebyokurya byawe." Omuhoko gwamuhugaho nk'oseire kare, weena embeho yaamutundika yaakookootera aho. Omu itumbi owa rufuzi akwatwa ekiniga, agwegyemera n'enkoni ye aguteera agugira kashaari ati, "Beitu iwe Rwata waayanga kumpa eky'okuraarira ngu nootsigaza amagara? Ku ndeebire akabiri karungi "'naagira ngu ori enfura, obushuma bwonka nibwo bwijwire enda? Kandi naanye ka naakuteera nkabikutsigisa." lshe­ Katabaazi enkoni ye agita aha ibega ashanga omutabani naahembera, bamuhembera omuriro ayota. Ku arituruka abateekyerereza omuhoko ku gumukuniire kubi. Bamushekyerera munonga ahabw'obufeera bwe

3. OBU ISHE- KATABAAZI YAAJUGA MAKOKO

Ishe Katabaazi akaimuka omu ka ye yaaza kuzindukira Omuhima munywani we. Orugyendo rukaba ruri ruraingwa, yaahikayo omu mwabazyomwabazyo. Yaayegaranjura aho baamutangirira, baamuramutsya gye, baamuha n'akatebe, yaahuumuzaho omugongo.

Obunaku obwo akaba aine enjara ei omwana agambira nyina. Ku aba ari aho areeba ekiibo omu karugu kijwire eiju rya kashenda, ku arireba agira ngu n'esaano y'oburo. Aha mutima ati ebishi eki kiro naahiirwa naaza kurya oburo! Mbwenu ente itaaha, bakama, baza kumufungurira ayanga ati, "Ngaaha naaheza kurya ebitookye by’entemerwaho oku omu muhanda tindikubaasa kwita nte."

Obwo we bambe ayesigire nyaiju rya kashenda omu kiibo ngu n'esaano nibaija kugoya oburo. Ku aba ari aho areeba ekiibo baakitimbiza omu karugu baaza kuryata omu rubungo, ati ebishi ganteera! Ati. "Mbwenu bareebe naagyenda eitumbi ribisi?" Baza aho bamugaaniirira nawe abatebeza ag'owaabo. Amagingo g'okutemba gahika, nyineeka ati, "Ebishi eki kiro twagwisa akagwe nikyo twaraariza kwo ogu mugyenyi." Ati, “Mbwenu mukazi we ku oraahurire enkoko yaakiteera rimwe oimukye ofungurire Ishe­ Katabaazi." Ku akihurira ati atandika kwecwera obwengye kare omu mutima gwe.
Abantu boona batemba, nyineeka aguma ari aha kitabo ahuriire. Ishe-Katabaazi ku ahurira abantu baahwekyera, haimuka we agwisa akagwe ati, "ko-ko­ ko-ri-ko-o-o! E-e-e-!!" Nyineeka omu Kitabo engaro azita aha munwa naatangaara okureeba omugyenyi obaraariire naagwisa akagwe. Mpaho nyineeka aimutsya omukazi ati, "Beitu iwe enkoko tiwaagihurira?"Onu ati, "Manya naagihurira." Iba ati, "Imuka nu ofungurire omugyenyi." Ishe-Katabaazi aimuka bamuha amate anywa bagarukayo babyama. Omu kasheeshe aimuka naaraga ati, “Ab'owangye ntsigire barwaire ka ntaahe." Akarahuka kugyenda ahakuba akamanya ngu hoona bakamukyenga

4. OBU ISHE-KATABAZI YAATAMBIRA OW’OMUHEMBE

Hakaba hariho omushaija aine ente ze nungi obuhano, n'abantu boona bakaba bazeetenga. Ishe-Katabaazi ku yaazireebire zaamutukura omu riisho, yaaza omu nju yaateekateeka oku araazimunyagyeho. Kwonka Ishe­ Katabaazi amanya ku agira omuhembe gurikunuuka kubi, kandi abantu boona ku baramutuntwize nibagumuhera.

Mbwenu lshe-Katabaazi azakweshera, nanyamushaija w’omuhembe amushanga nawe aizire kweshera. Habanza kunywa eza Ishe-Katabaazi, atandika oburingoringo bwe. Ente zigazamu amaizi, atandika kugira ati, ''Tsyora bihogo bya kyaasha kya Nyamuhembe." Kayenje eija ati, “Nywa nyakutunga Kayenje ka Nyamuhembe." Aguma nazikubya okuhitsya obu yaahikizemu nk'ente ikumi.

Ente ku ikuuka, nyamushaijaw'omuhembe aija abuuza Ishe-Katabaazi ati,"Beitu shi ente zaawe noozikubya ota? Hona ozikubya kya Nyamuhembe?" Ishe-Katabaazi ati manya shi nkazitaashuurwa abu naabaire ntambira omuhembe nkiri Bwera."

Nyamushaija ati, "Omuhembe nagwo gukira otambeiha?" Onu ati, ''Nyowe shi ngwemereraho , ngutaraatsya." Omushaija ati, "Ebyo?" lshe-Kataazi ati, ''Na mbwenu ku oraabe noomanya oine omuhembe omunyohorereze." Nyamushaija ati, "Manya nyowe ngugira.'' lshe-katabaazi ati, "Ku waakumpa ente ltaano zi ndikwesiimira ninkutambirira kyarumwe." Omushaija ati, "Naakazigabira busha kaashwa ngu nooza kuntambira? Nzizo zitware."

Ishe-Katabaazi ati, "Mbwenu nyenkyakare oije nk'aga magingo onshangye aha munwa gw'eiteme." Onu ati, "Ee, naahurira kwonka otandeebya."

Ishe-Katabaazi ku aruga aho, agyenda ashoroma eshenda erikutukura agita omu rwabya. Omu mwabazyo aza aha iteme ashangayo nyamushaija w'omuhembe, agabwa aizire n'orwabya rurimu eshenda ekamwire. Ku ahika aho ati, "Mbwenu reeba omubazi ngugu, ku oraabarire enkoko zaaruga, oyejabikye omu maizi, kandi orahukye kurugamu, omunyunguze omubazi ogu omu kanwa, kwonka otagumira."

Ishe-Katabaazi amuraga ati "Ku oraareebe ebirikuruga omu nyindo biri omanye ngu omubazi gwangye nigukora." Arabaho ataaha owe.

Ku buba omu itumbi, embeho yaaruga omu iteme emushweka, ashusha nk'ekikooko. Enkoko ku eyamira rumwe, nyamushaija ayejabika omu maizi, arugamu ayerabya eshenda omu kanwa reero ebihinzi biitururuka omu nyindo akanwa kahemba omuriro. Omushaija atandika kwesiima ngu omubazi gwa Ishe-Katabaazi gwamutambira. Kubusheesha ataaha. Kwonka omuhembe gwanga kukira. Nyamushaija ayefuuza ahabw'ente ze. Nikwo Ishe-Katabaazi yaatungire atyo ente z'omushaija ogwo.

5. OBU ISHE-KATABAAZI YAANYWA KABEERERA

Obundi Ishe-Katabaazi akaba aine omutabani Katabazi nibazinduka. Mbwenu ku baabaire baagyendaho omwanya muraingwa baashanga enyana kabeerera yaaheza kuzaara. Ishe-Katabaazi ku areeba omuhako gwayo etwariire, agambira omutabani ati, "Nyowe ga nobu naabaire nkiri Ishe-Katabaazi ninkiteega, ente ngigi nkaaginywa ngibanza mukama waayo." Omutabani ati, "Ebishi tata obeiha." Empaka ziza ahaiguru.

Ishe­ Katabaazi agambira omutabani ati, "Mbwenu mwana wangye naaza kwerwaza, abantu b'omuka eriya ku baraije obagambire oti, "Manya ekintu kye kigabwa kitambwa omuhondo." Mbwenu ku bairire haihi n'eka, Ishe-Katabaazi yayetrera ahansi akaba, guhwa aha mbaju, omutabani enduuru agiha obwara, abantu bahurura, baija kureeba ekafa, bashanga ni lshe-Katabaazi.

Abantu babuuza omutabani banti,"Beitu yaarahukibwa ki?" Ati, "Manya n'endwara ye ashangwa agirwara." Bo ngu, ''Shi ku agirwara etambwa ki?" Ati, "Omubazi gumutambira kunu tiguriyo. Nimufe kumunkirizisa tumutware akabire omu nju."

Manya bamutembeitura bamuta omu nju, bagaruka aha mutabani bamubuuza ngu, "Buzirna waayanga kutugambira omubazi gumutambira?" Ati, "Manya omubazi gumutambira kunuuya tiguriyo. Ku muraabe mutagwine nimugwiha hi?" Ngu "Tugambire." Ati, "N'omuhondo!"

Abantu batangaara ngu,"Hoona omuhondo? Beitu shi k'oyenzire kwita sho! Ngu "Tiitwe twine ente yaazaara hati?" Ati, "Haza nangwa ente y'amate masya nk'eyazaara hati nigo gamutambira."

Manya ente iteerana niitaaha, omutsigazi aragara omu maguru ga Kabeerera ati, "Pi! pi! pi! pi!" ebyanzi eshweka bibiri, abikwatsa Ishe-Katabaazi, aganywa aiguta. Ku baza kubyama omushaija ekigaaniiro agabwa akikwaitse n’abandi. Omukasheeshe batyo barabaho.

Ku baba bari omu muhanda ayesiimirana omutabani ati, "Tinkugambiire nti ninginywa haza okahakana?" Omutabani ati, "Manya ekikamba kigabwa kitahakana na muhoro. Abaine enaama baita abatagiine."

6. OBU ISHE-KATABAAZI YAASHENDA OMUKAAMWANA

Obunaku bukaba buhikire Ishe-Katabaazi aherize kuhwita ahabw'obukuru, yaabaire nk'omwereere nakondakonda atakyehitsya hare, yaatandika okushiisha haihi n'eka. Bambe akaba naatiina orume kumuhika aha mirundi. .Mbwenu eizooba rimwe omukaamwana amureeba naashiisha haihi n'eka, amugira ati, "Mukama waitu ntaaha ningira ngu abaana nibo bainaize aha biri niiwe?" Ishe-Katabaazi ayeshengyereza omukaamwana ayeshengyereza ahari busha; ishezaara ati, “Ndeka tinkishubira bundi." Omukaamwana amureka.

Ishe-Katabaazi aguma naimuka kare abandi batakaimukire naahagwisiza akagwe nk'okwe kwa kare. Eizooba rimwe agira ati, "Ku naakwekinga aha nju aha tinkaahaita?" Mpaho aihayo ekishando kye ayekwatirira, arugaho ashitama ahaita. Ku aba akiriho omukaamwana amureeba ati, "Abo-bo-bo-bo­ b0-bo! Beitu mukama waitu ka waita egi ka." Ishe­Katabaazi amwetesa engaro ati, "Orikazaara we irira aha nkugambire." Ori ku aija ishezaara amukwata amuteera ahansi aniganiga, ati, "Ekibura ky'omukazi k'oitsire eka."

Ateera orwari abantu baija bashanga yaagamusiigire, azaho abateekyerereza ku omukaamwana asiisire eka. Mbwenu omukazi bamutuntumura agyenda, na ishezaara acwa kushiisha haihi n'eka ngu batamukyenga. Rufu yaaba etagizire nshoni omuziiki yaabwerabwera?

7. OBU OMUTSIGAZI YAASHABA ISHE KATABAZI ETAABE

Obwa ira bwona, Abanyankore bakaba banywana kandi barinda emikago ahabw'okuzindukirana. Mbwenu Ishe­Katabaazi akaimuka kuzinduka n'omutabani Katabaazi kuza kureeba munywani we. Ahabw'ensi kuba hare, bakakoma entanda y'oruhagara rw'ekitookye. Kubabaire baagyenzire baahikire hare, enjara yaabakwata baashitama baayotsya nyaruhagara omu kikuku omu musiri. Ku kisya bakitondora barya, kwonka hoona tikyabaigutsa. Baragarira omusiri gw'ebitakuri bagutimba babyotsya omu kikuku, babiihamu babirya bikiri omukujumbwe.

Ku baruga aho, bashanga abaana nibaruga kutaha amaizi babagira bati, "Baana mwe ku mutuha amaizi iriho ka ryatwita." Abaana bagabaha bagakuratsa nyamikujumbwe haza hagyenda bo bati ndaaa! Ahabw'ensi okuba hare, baremwa bareeba eka baraara. Ente nazo zigabwa niitaaha,bakama bahaazya na Katabaazi agwejegyera. Mbwenu bareeta amate bagakwatsa Ishe­Katabaazi aganywa.

Ku babyama, Ishe Katabaazi enda emuhindukana atiina kushohora aheeru, aihamu enfurebe ye ahitamu, akoma aha munwa abyama. Haza omuka omwo hakaba hatarimu taabe, etaabe ekaba ecwekire, enyungu bakaicumika n'ez'okwatika. Mbwenu omu kasheeshe nibutaagurukana aimuka n'enfurebe ye naaza kuginaga ashanga omusigazi naakama ente, Ku areeba nyanfurebe ati, "Nompa etaabe." Ishe Katabaazi amwetsiza agyenda, onu ente agiruga omu maguru amukurata ati, "Nompa etaabe okureetsa busha kwanyita." Omutsigazi atayo omukono kugibaka, Ishe Katabaazi enfurebe agyeyaka ati, "Po! Ati manya shi niyo taabe i waaba nooyenda." Omushaija gamweshukyera ayekunkumura. Ishe­Katabaazi ayeta omutabani batyo bagyenda.

8. OBU ISHE-KATABAAZI YAAHABURA OMUTABANI KUMUTOOREZA

Katabaazi ku yaatandika kunyeeta, abantu baaguma nibamugira ngu ebishi mwana we ku origira ekishuba nk'ekya sho omanye omwanyu ku erihwaho. Na Ishe­Katabaazi yaateekateeka aha mutima gwe ati, "Ogu mwana orikwingana ati akaba ata otabeiha batsigazi bagyenzi be." Zikaba ziri nka shaaha munaana ishe amweta ati, “Katabaazi." Onu ati, "Eee!" "Orugyeyo nkutume."

Omutabani aija, ishe amugira ati, "Mwana wangye, ninye buzimazima nkuzaara, kwonka eki ndikukushaba n'eki, kir kimwe kyonka. Ninyenda onshushe omutima. Kandi nyowe ekyantungire n'ekishuba, ninyenda oyegye okubeiha abantu bagume bakweta Mahwehwe, nari Ruteza enkuba ekijamba. Ago nigo maziina maziina gangye agantungire, kandi agamanyise omu Bagabe n’abinginya b'eihanga eri. Ohate ogume obeihe ekishuba kiryakutunga.

Omutubani abandaituka aho aiha eicumu omu karugu ebyo agira naashohora ahika omu kibuga ahagati acura ati “Ai bambe! Taata, taata, nimunkize!" Ishe ati, "Beitu mwana wangye waarahukibwa ki?" Obwo abigamba ari omu kisasi. Katabaazi ati, "Manya eiguru ryanteera." lshe ati, “Aya-ya-ya-ya, mwana wangye, reero obu mbeiha tinkabeihaga nk'eki, mbeiha eky'okundiisa n'okuntungisa." Omutabani amwetsiza agumizamu aza kweshera ente zaabo.

9. OBU ISHE KATABAAZI YAATEERA ENTE ZE OWA ISHEZAARA

lshe Katabaazi akaimuka yaaza kushwera, yaagyenda kugamba obugyenyi baamuheereza engaro, mpaho yahamya yaashwera, obugyenyi bwahama, baamujugisa ezirikukusaasa. Obunaku ku bwahikire baamuhingira omukazi we. Haahinguraho omwaka, ente zi yaajugire nazo zaazaara enyana zoona, kandi baamugambira ngu niikamwa maingi. Aza aho ateekateeka ati, "Ebyo aba bainazi bampita baazitunga?" Bamuha ebikuru bye abirya atungikaho amate gye, haija entungwa bashaija! Araba omu banywani be ashaba ebitookye n'ebitakuri bibisi abyotsya abirya abitungikira biri, aija naabooga. Ku areetwa eirembo, abaana ngu, "Reeba Ishe-Katabaazi." Abakuru nabo ngu, "Yaaba Ishe-Katabaazi." Ati, “Nimuhurikize, eiziina eryo tiinye naarirugireho kare, manya niricuza abaitu. Mbwenu baanyeta Omukuru." Ati, “Mwarihurira?" Banu ngu "Eego! Timpaho eiziina ry’omukuru." Manya bugira nibwira ente zeetuura omu kibuga bakama bamuheereza amate anywa, agakuratsa ebi yariire omu ihangwe. Ngaaha enda emuhinduka obutara.

Baterama barugaho bagwejegyera, bamutindira omu ntarure. Ku areeba boona baagwejegyera, haimuka Ishe-Katabaazi, hoona enda yamwehindukaine. Aimuka mpora aita ekirambi ata aha rugyegye n’omuryango. Ashohora aheeru hafa ebiti by’amarembo, hafa emigyende, hafa n’eikamiro. Ku aheza atyo agaruka omu nju, ashooba mpora mpora agaruka aha kitabo kye ayeshweka aha mutwe n’aha bigyere.

Omukasheshe haimuka naaza kuhembera ashanga ensi yoona ekatabaarwa kare. Ati, “Aishi! Beitu n’oha osiisire egi ka yoona?’ Ishezara Ishe-katabaazi yaimuka n’eka yoona baza kureeba oburare bu bareebire. Boona ngu, “Ngaaha osiisire egi ka ti mwana n'omukuru!" Ishe-Katabaazi atimbira omu kitabo ati, "Beitu nimunjumira ki? Obu mwayanga ngu n'omukuru, n'omukuru! Timurikumanya ngu ndi enfura omuka egi?" Enkoni ye agisyora aho ente ze azitamu enkoni hamwe n'enyana zaazo harenga Ishe-Katabaazi. Boona batangaara bashoberwa, bamutanga ayanga ati, "Mishl ka nimunjuma." Baijuka eiziina rye engaro bazita aha munwa.

10. OBU ISHE-KATABAZI YAARYA EBYOKURYA B’ENCUUKYE

Ishe-Katabaazi akarwana n'omukazi we, baafa ebikuru bye ahakuba akaryaho. Mbwenu ku yaamuteire, omukazi yaakoma yaayanganira owa ishe. Ebiro ku byabaire bihingwireho yaazayo kumugarura. Ku yaahikireyo baamureeba batyo tibaamuha kintu kyona kurya. Yaaraara aguzingiriire. Omu kasheeshe yaarugayo bataine ki bamushoboroire. Ku bwabaire omu ihangwe, enjara yaamurembya, yaaraba omw'omushaija munywani we Begumisa, kushaba amaizi. Ku yaataahire omu nju, tiyaashangamu muntu, yaashanga n'enju etakingire. Ku aza kureeba areeba akayengo k'omwana harimu ebyokurya akaakiira abirya. Ku aba naakibirya, zireeta nyina n'abandi bakazi bashatu ati, "Ai bambe! Beitu Ishe-Katabaazi ka nooyehemura kurya ebyokurya by'encuukye yangye." Abari aho bagira ngu, "Mbwenu shi omwana noomugira ota?"

Hagabwa nihahingura abashaija babiri, bashanga abakazi bamuriho. Abashaija bagarukamu bati, "Beitu shi egi nfura etaashaazya, hoona erya ebyokurya by'omwana? Mbwenu shi omwana ku araarire?" Ku baba batakakiihire mu kanwa, bahurira nseeri omwana yaarira. Ishe-Katabaazi ati, "Bantu mwe mutaabeiha ogwo mwana orikurira nseeri mbwenu niinye naarya ebyokurya bye? Abaana boona bashangwa batarira?" Ebitu bibagwa, bamanya ngu hoona yaabagambira amazima.

lshe-Katabaazi omu bintu ebi yaabaire ayanga nikwo kwimuka ngu yaakora ekintu kyamuhemura omu bantu bagyenzi be.

11. OBU ISHE-KATABAAZI YAABEIHANA N’OMUTABANI

Hakaimuka lshe-Katabaazi n'omutabani baaza kuriisa bombi, baaseetura, baagumizamu nibariisa okuhitsya obu ente zairiire hare. Ku bwabaire omu ihangwe, eiruho ryabakwata baaburwa eky'okunywa, baatandika okutimba embwishwa n'emitsiba baabirya. Ku bwabaire nibwenda kuhika omuri igandaaza ente zaazaagira n'ezindi zaahenda enkokora, Ishe-Katabaazi ayeta omutabani amugambira kuronda oburindi kutsinga omuriro. Ku abureeta atandika kutsinga omuriro. Ku gunia aguhemba gukwata ata aha nyungu aheereza ishe areetsa. Ku aba naareetsa ateekateeka eky'okubeiha omutabani.

Ku aheza kureetsa obunaku bw'okweshera bugabwa nibuhika, Katabaazi ente aziragara omu mutwe. Ku yaabaire ari aho ahurira ishe naamweta ati ''Ya Katabaazi, Katabaazi!" Ayetaba ati, "Aii!" Ishe-Katabaazi amugira ati, "Ija oreebe enkukuuru neereeta omwoyo!" Ku yaabaire naaheza kukiiha omu kanwa nawe amugarukamu ati, "Tindikwija ndi aha mpugiire aha kikungu nikyata emi!" Ishe amugarukamu ati, "Mbwenu ebyawe bishuba ka nibyenda kweshumba aha byangye!"

12. OBU ISHE-KATABAAZI YAATEEZA OMUKAZI

Ku haabaire hahingwireho emyaka ebiri Ishe-Katabaazi aherize kurya wenka enimi ye, mutaahi we agyenda agura ekivune ky'ente. Nk'oku Ishe-Katabaazi yaabaire ahirwa emiryo, kyamugwa omu kutu ngu mutaahi we yaagura enyama. Nka kishana kya nyomwabazyo, omushaija ogwo agyenda aihayo enyama atandika kugishara n’okugyotsya, n'endi agiha omukazi we kugiteeka. Kandi omuka omwo hakaba harimu n'esaano ebiikiirwe egyo nyama. Mbwenu ku baagyokize ebisooroora byaita aba kyeri, na Ishe-Katabaazi atababuziremu. Haza Ishe­Katabaazi ku yaabaire ahurira ekigambo enyama orufuzi rumuragarika, reero ebisooroora byo bikaba bimwitira kyarumwe.

Ku yaareebire atakibaasa kukyehwera, haimuka we yaaza kutsiisa enyama ahi baabaire nibagyotsya. Nyineeka ku yaareebire Ishe-Katabaazi yaareetwa eirembo, enyama agishereka amwetsiza bagaaniira ebindi, ahakuba akaba atarikwenda Ishe-Katabaazi ku arya enyama ye. Ku areeba Ishe-Katabaazi ataine ataine katenzyo k'okumushaba enyama, acwa obwengye bw’okuza kweshera. Onu amugira ati, "Shohora tugyende." Baihayo eicuba bagyenda. Ku baba baahika omu muhanda Ishe-Katabaazi aroota obwengye bw'okumutebuka. Amugira ati, "Naayebwa omuka omubazi gw'ente yangye, ka nze kugwakiira." Akuba agarukayo, aija ayemerera akanyima ya nyamushaija ori, ayeta mpora omukazi omu nju, n'omukazi amwetaba ati, "Aii." Amugambira omu biho ati, "Rubura Ishe­ Katabaazi yaagyenda, ku ndikugaruka niturya enyama yaitu. Tubanze egyo eyokize. Kwonka ku ndaije na Rubura waareeba naakuteera ekisho biri omanye ngu ninkurengyeza ku oteeka oburo, nawe naaba naayenda kutaaha. Reero Ishe-Katabaazi atsiga yaabeiha atyo omukazi arabaho aza kweshera. Akashanga ente nizinywa.

Ente ku zaakuukire, omuhanda baagugarukamu. Ku baba bari haihi n'eka omushaija ayegambagambisa munonga ngu omukazi amuhurire. Ku amuhurira aihayo enyama zookize azireeta omu muryango, areeta n'omusyo. Omushaija ataaha omu nju, Ishe-Katabaazi aija amwezingiriire. Ku ashitama, ateera omukazi ekiisho ngu agarureyo enyama. Omukazi agira ngu naamurengyeza kuteeka oburo. Atyo agyenda ataho enyungu y'oburo, agaruka ashanga enyama etakashazire. Agira iba ati, ''Beitu enyama ogirindize ki?" Iba akwatwa enshoni ashara enyama bagirya na Ishe-Katabaazi. Ku baheza kugirya baza aho batebya ebindi. Omukazi agaruka omu kishengye, kwonka iba tamanya ku omukazi we abayo ateeka oburo. Ku baba bari aho bareeba omukazi naabareetera enyama ziteekire. Omushaija engaro azita aha munwa. Ku aba akishobeirwe, bamwecura n'ekiihuro ky'oburo akibata omumaisho. Omushaija ashoberwa anaaba, aha Ishe-Katabaazi amaizi nawe anaaba, batandika kurya. Ku baheza kurya Ishe-Katabaazi ati, “Akaana ku kaheza kurya kati owaitu nibaanyeta." Akwata akahanda ke ataaha.

Ku atandika naihaho ebigyere, omushaija akuteeramu okw'omukazi. Omukazi aborooga ati. "Beitu mukama wangye naaturwa ki?" Onu ati, "Ishe-Katabaazi obu yaacumita engundu ye akakuhaho? Omukazi ati, "Kandi shi ka niiwe wandagiira obu waaba noongambira omu biho aheeru." Omushaija akyenga ku Ishe-Katabaazi yaatsyamuka akamutebuka akarabanisamu omukazi we. Oburya kubi bukatwara oruyongoyongo rwonka.